ΧΕΙΡΑΦΕΤΗΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Η δεξαμενή σκέψης Κριτικός Λόγος εγκαινιάζει με την παρούσα δημοσίευση θεωρητικών και ιστορικών κειμένων την κριτική παρέμβαση της στον ακαδημαϊκό και δημόσιο λόγο στη βάση του τρίπτυχου:

1. Έρευνα στην πολιτική επιστήμη και την ιστορία,

2. Θεωρητική επεξεργασία κειμένων, στοχαστών και ρευμάτων τα οποία θεωρούνται έως και σήμερα «ταμπού» ή εγχειρήματα «υψηλού ρίσκου» και

3. την πρωτογενή δημοσίευση πηγών και τεκμηρίων.

Ο πρώτος συλλογικός τόμος της δεξαμενής σκέψης Κριτικός Λόγος εστιάζει αφενός στην πολιτική θεωρία των κοινωνικών κινημάτων στη Γερμανία τη δεκαετία του 1960, δίνοντας αφετέρου ιδιαίτερη έμφαση στην πολιτική ιστορία της Σοβιετικής Ένωσης κατά την περίοδο 1937-1938 και την αντίστοιχη της Γαλλίας κατά την περίοδο της παρισινής Κομμούνας. Ειδικότερα, οι αναγνώστες μπορούν να μελετήσουν τέσσερα, άγνωστα στην Ελλάδα, κείμενα του Hans-Jürgen Krahl, ενός από τους ριζοσπαστικότερους στοχαστές της κριτικής θεωρίας στην μεταπολεμική περίοδο, με ιδιαίτερα έντονη εμπλοκή στις φοιτητικές κινητοποιήσεις στα τέλη της δεκαετίας του 1960 στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας. Ο Krahl ανατρέχει σε κλασικά ζητήματα ριζοσπαστικής πολιτικής θεωρίας, όπως η ανάλυση των δομικών στοιχείων του κράτους και η δυνατότητα θεμελίωσης μιας χειραφετικής πολιτικής. Τα εν λόγω κείμενα έχουν μεταφραστεί από τον Θανάση Γκιούρα. Το κείμενο του Δημήτρη Καρύδα πλαισιώνει τα κείμενα του Krahl, αναδεικνύοντας τη σημασία τους στην εποχή τους, αλλά και σήμερα.

Στον παρόντα τόμο εγκαινιάζεται η πρακτική της ξενόφωνης δημοσίευσης.

Το άρθρο του Νίκου Παπαδάτου, Guilty by Suspicion: The Fate of the Greek Communists in the USSR during the “Great Terror”: 1936-1939, βασίζεται αποκλειστικά σε πρωτογενείς πηγές, που προέρχονται από τα κρατικά αρχεία της Ρωσικής Ομοσπονδίας και δημοσιεύεται στην αγγλική γλώσσα. Η μελέτη εντάσσει τη συνολικότερη προβληματική των διώξεων σε νέα βάση, αναδεικνύοντας τις μεθοδολογικές προκείμενες της μικροϊστορίας.

Το κείμενο της Ξένιας Μαρίνου περιλαμβάνει επιστολές της διάσημης Γαλλίδας αγωνίστριας Louise Michel στον Παναγιώτη Αργυριάδη, προερχόμενες από γαλλικά ιστορικά αρχεία, και πλαισιωμένες με εκτενή πραγματολογική και ιστορική ανάλυση.

Στον παρόντα τόμο, παρουσιάζονται επίσης η μικρή μελέτη του Θ. Γκιούρα «Και με φρέσκο αίμα … Επιστημονική γνώση, νεολαία και πολιτική. Μερικές παρατηρήσεις από τον 20ό αιώνα». Η μελέτη αυτή έχει ως αφετηρία την απήχηση της διάσημης ομιλίας του Max Weber: Η επιστήμη ως επάγγελμα, το 1919 στη Γερμανία.

Η βιβλιοκριτική του ιδίου εστιάζει στις πρόσφατες ιστορικές μελέτες, των Σ. Μποζίκη και Α. Συρμαλόγλου, αναφορικά με τις δημοσιονομικές πολιτικές του ελληνικού κράτους τον 19ο αιώνα.

Στην παρούσα έκδοση παρουσιάζεται επίσης η βιβλιοκριτική της Δ. Μαρέτα για το βιβλίο του Albert O. Hirschman, Η αντιδραστική ρητορική. Αντίστροφο αποτέλεσμα, ματαιότητα, διακινδύνευση.

Ο τόμος συμπληρώνεται από το βιβλιοκριτικό δοκίμιο του Φρέντυ Στάινχαουερ υπό τον τίτλο Προς μια κοινωνική ιστορία των πολιτικών ιδεών.